دانلود مقاله فرسودگی شغلی پرستاران

دانلود مقاله فرسودگی شغلی پرستاران با بهترین کیفیت پایان نامه کامل فرضیه۲) بین میزان بهزیستی روان شناختی پرستاران نوبت کاری و ثابت صبح تفاوت وجود دارد.
اطلاعات و نتایج حاصله از بررسی داده های گردآوری شده از آزمودنیهای تحقیق نشان از این دارد که بهزیستی روان شناختی افراد نیز می تواند تحت تاثیر شرایط کاری پرستاران تحت الشعاع قرار گیرد چرا که این نتیجه به دست آمده است که بهزیستی روان شناختی پرستاران نوبت ثابت صبح بالاتر و بهتر از پرستاران نوبت کاری می باشد. و لذا به مانند فرسودگی شغلی میتوان گفت که شیفت کاری می تواند قسمتی از واریانس بهزیستی روان شناختی را تبیین نماید و این نیازمند تحقیقات و کارهای پژوهشی مداوم می باشد.
در این تحقیق هم تاثیر نوبت کاری باعث شده است تا بهزیستی روانی افراد و یا تبیین و یا ادراک آنها از بهزیستی روان شناختی تغییر پیدا کند؛ نوبت کاری نامشخص و شیفتی که زمانبندی آن دقیقا معلوم نیست و آنرا افراد دیگری تعیین می نمایند می تواند حالتها و کیفیت های روان شناختی افراد را تحت تاثیر قرار بدهد. نتایج این مطالعه با گزارش هاریس و همکاران(۲۰۰۶) در مورد تاثیر استرس ادراک شده با رضایت از زندگی شاغلان، با نتیجه مطالعه والرند(۲۰۱۲) در مورد رابطه علاقه به کار با بهزیستی افراد؛با تحقیق براون و رایان(۲۰۰۳)در مورد داشتن توان کنترل بر خود و فعالیت های کاری با بهزیستی روان شناختی، با تحقیق اندرسون و همکاران(۲۰۱۲) در مورد تاثیر احترام و تائید اجتماعی با بهزیستی روان شناختی همسو و هم جهت می باشد.
در تبیین چگونگی تاثیر شیفت کاری روی بهزیستی روان شناختی افراد می توان گفت چون متغیر بهزیستی روان شناختی یک سازه چند بعدی بوده و از متغیر های مختلفی تاثیر می پذیرد لذا ناراحتی ها و شرایط روان شناختی عدم داشتن کنترل روی شرایط کاری باعث ایجاد ناراحتی هایی در زندگی کاری شده و این ناراحتی به سایر حیطه ها و حوزه های زندگی رخنه کرده و باعث بروز نابسامانی ایی در رفتار فرد می شود و لذا چون شرایط کاری با فرسودگی در ارتباط بوده و تاثیر در زندگی افراد دارد خود همین فرسودگی در کاهش احساس مثبت به زندگی و. . . منجر شود؛ بنابر این استدلال عقلانی هم با نتیجه این تحقیق هم جهت بوده و همراهی آن با نتایج تحقیقات گذشته این اندیشه را به ذهن متبادر می کند که در جهت افزایش کارائی سازمان و ارتقای خروجی های آن و در جهت ارتقای روحیه کارکنان و پرسنل شیفت کاری به عنوان متغیر هم مورد توجه قرار گرفته و به شکل علمی با آن برخورد شود.
بهزیستی روان شناختی آزمونی است که از خرده آزمونهای مختلفی تشکیل شده و ابعاد گوناگونی دارد؛این ابعاد با نام های استقلال فردی، تسلط بر محیط، رشد شخصی، ارتباط مثبت با دیگران، هدفمندی در زندگی و پذیرش خود شناخته می شوند و هم چنان که از نام آنها بر می آید با اینکه کیفیت های مثبت زندگی را شامل می شوند ولی ابعاد مختلفی را در می گیرند لذا جهت مشخص شدن ابعاد مختلفی که از شیفت کاری تاثیر می پذیرد خرده آزمونها در قالب شش فرضیه فرعی آزمون گردید. نتایج نشان می دهد که دو بعد ارتباط مثبت با دیگران و تسلط بر محیط منجر به بروز تفاوتی در بین دو گروه نشده ولی در مولفه های استقلال فردی، رشد شخصی، هدفمندی در زندگی، پذیرش خود تفاوت بین گروهها معنی دار بوده است.
در مورد چگونگی عدم بروز و ایجاد تغییر در بهزیستی از نوع ارتباط مثبت با دیگران میتوان استدلال کرد که ارتباط مثبت یک کیفیت موثر در زندگی و یک ویژگی خاص انسانی است که افراد در محیط کاری صرف نظر از شرایط کاری نسبت به آن وفادار بوده و تلاش می کنند تا با همه مردم برخورد مثبت و سازنده ای داشته باشند و در این میان میتوان به تاثیر عامل های فرهنگی در جامعه ما اشاره کرد که احترام به دیگران، برخورد تواًم با شاًن و وقار اسلامی و ایرانی همیشه و همه جا در روابط جاری و از طریق رسانه های مختلف جمعی به مردم آموزش داده می شود.
برابری و عدم بروز تفاوت معنی دار در تسلط بر محیط در بین دو گروه را با این استدلال جواب داد که شاید روابط اداری و بخشنامه ای موجود در اداره و سازمان پرستاری به گونه ای است که تسلط بر محیط مورد توجه قرار نبوده و بیشتر روابط اداری تاکید می شود به این صورت که حتی پرستاران شیفت ثابت صبح نیز احساس آزادی کاملی در محیط ندارند و یا شاید مولفه های دیگری دخیل است که بهتر است مورد توجه جامعه محققان قرار گیرد.
با توجه به نتیجه این تحقیق و تحقیقات مرتبط و از آنجائی که روشهای مختلف درمانی و هم چنین برنامه های پیشگیری در مورد فرسودگی شغلی مورد توجه قرار گرفته و نتایجی اشاره شده است پیشنهاد می شود روشهای مختلف درمانی در مراکز و سازمانهای مختلف مورد بهره برداری قرار گرفته و در رفع اختلالات افراد برنامه ریزی های سازنده ای صورت گیرد.
-۳- محدودیت های تحقیق
مطالعات و پزوهشهای انجام یافته بویژه در حوزه علوم انسانی به خاطر تاثیر عامل های انسانی و احتمال بروز اشتباه در نتایج و یافته ها، هر چند که با جدیت، ملاحظه و رعایت جوانب مختلف صورت گیرد خالی از ایراد نیست و لذا علاوه بر اینکه توصیه می شود در تعمیم نتایج و بهره برداری استنادی از نتایج جانب احتیاط لحاظ شود سایر محدودیت های مرتبط به شرح زیر یادآوری می شود.
در این مطالعه نقش و تاثیر عاملهای دیگر در بروز فرسودگی و یا کاهش بهزیستی مورد توجه نبوده و بهتر می بود تا تعدادی متغیر جمعیت شناختی، متغیر های محیطی و سازمانی و یا عامل شخصیتی هم به شکل مستقیم و یا نقش واسطه ای آنها مورد مطالعه قرار گیرد؛با این حال این عامل هم به صورت یک محدودیت برجسته می شود تا در تعمیم نتایج و یافته ها لحاظ گردد.
ارزشهای روان سنجی آزمونهای به کار گرفته شده در پژوهشها همیشه جزو نگرانی های مهم حوزه تحقیقات علمی بوده و در این زمینه تاکید می شود هر چند اعتبار و روایی پرسشنامه های استفاده شده در گزارشهای تحقیقی مختلف مستند شده واستناد به آنها تائیدیه لازم را دریافت کرده است با این حال این پرسشنامه ها در جامعه مورد مطالعه و در بین آزمودنی های تحقیق هنجار نشده ولذا در تعمیم، توصیه بر احتیاط یاد آوری می شود.
در مطالعه حاضر به کارگیری و استفاده از دو پرسشنامه به صورت همزمان و اجرای آن در یک وقت واحدبه نظر می رسد که در انگیزه و تمایل دانش آموزان در پاسخگویی به سوالات محدودیت هایی را باعث شود. آزمودنی ها شاید در تکمیل پاسخنامه از انگیزه مناسبی برخوردار نبوده و آمایه پاسخ یا. . . . در آن تاثیر گذار بوده باشد. لذا این مورد هم به شکل یک محدودیت تاکید می گردد.
-۵-۱- پیشنهادات کاربردی
با توجه به اینکه تحقیق با آزمودنی های پرستار و در یک بیمارستان دولتی صورت گرفته لذا نتایج به دست آمده از این مطالعه می تواند مستقیما توسط مسئولین محترم بیمارستانی مورد استفاده و بهره برداری قرار گیرد و از آنجائی که پرستاران و احتمال اشتباه آنان با مرگ انسانها در ارتباط می باشد لذا توصیه می شود نتایج توسط مسئولین و برنامه ریزان سازمانهای بهداشتی کشور مورد توجه قرار گرفته و در تصمیم سازیهای مرتبط با شرایط کاری لحاظ گردد.
و از آنجائی که برنامه های آموزش روانی می تواند در کاهش میزان فرسودگی کاری شاغلین تاثیر گذار باشد بهتر است با توجه به نتایج کلاسها و برنامه های آموزش روانی، کلاسهای افزایش مهارتهای زندگی، آموزش مهارتهای کنترل استرس و. . . . برای پرستاران شاغل در نوبت کاری بیشاز پیش مورد توجه باشد.
از آنجائی که فرسودگی شغلی در کار پرستاران همیشه و با میزانهای متفاوت خود را نشان می دهد لذا پیشنهاد می گردد با توجه به این نتیجه به دست آمده اقدامات در زمینه پیشگیری و درمان مورد توجه باشد، در برنامه های پیشگیری؛تشکیل کلاسهای آموزشی، تهیه و توزیع بروشورها و بولتن های اطلاعاتی، تشکیل برنامه های مختلف سخنرانی، در نظر گرفتن مرخصی های اختیاری، برنامه های اردوی خانوادگی و. . . . از جمله مواردی است که پیشنهاد می گردد.
در مورد برنامه های درمانی میتوان به حضور مشاور و روان شناسان در مراکز بیمارستانی وارائه مشاوره و خدمات روان درمانی و خانواده درمانی برای آنان در مرکز توجه قرار گیرد تا بتوانند به راحتی به این مراکز دسترسی پیدا نمایند. چرا که با توجه به نتایج تحقیقات مختلف مستند شده است که روشهای درمانی در کاهش فرسودگی شغلی موثر است(عابدی، ۱۳۸۱؛حسینیان و همکاران، ۱۳۸۶؛احیا کننده و شفیع آبادی، ۱۳۸۷).
با توجه به نتیجه تحقیق و از آنجائی که شیفت کاری سخت و نامشخص می تواند کیفیت های زندگی و بهزیستی روان شناختی را تحت تاثیر قرار دهد و چون داشتن اختیار بر شرایط کاری بر بهبود فرسودگی تاثیر گذار می باشد توصیه می شود تا در تهیه برنامه های کاری پرستاران شیفت نوبت کاری از نظرات خود آنان بهره برداری شده و خود آنها را در تهیه برنامه کاری دخالت دهند و برنامه های آنان از انعطاف لازم برخوردار شود تا بتوانند در مواقع دشوار نسبت به تغییر نوبت کاری و جایگزینی با سایر همکاران اقدام و آزادی هایی داشته باشند.
با توجه به اینکه عدم دریافت حمایت اجتماعی، عدم دریافت پاسخ مثبت و تشویق و قدردانی از جمله عوامل موثر در فرسودگی شغلی می باشد لذا توصیه می شود از طریق سرکشی بیشتر به پرستاران نوبت کاری و حمایت از آنها و تشویق و توجه به آنان به صورت کتبی و شفاهی نسبت به مقاوم سازی آنان در برابر این نقاط ضعف اقدام نمود.
۴-۵-۲- پیشنهادات تحقیقی
متغیر های مورد مطالعه در تحقیق حاضر فقط نقش شیفت کاری را مورد توجه قرار می دهد بنابر این توصیه می شود درکار و فعالیت تحقیقاتی و مطالعاتی دیگر، سایر مولفه های درگیر هم مورد توجه محققان قرار گیرد. مطالعه تاثیر سن، جنسیت، تجربه کاری، تعداد فرزندان، میزان درآمد، سطح تحصیلات، نوع شغل و تحصیلات همسران پرستاران، تاثیر عاملهای هوشی تحلیلی و هوش معنوی و اجتماعی و یا نقش واسطه ای آنان از جمله مواردی است که توصیه می شود.
پژوهش حاضر در مورد جامعه پرستاری و بیمارستانی صورت گرفته است. پیشنهاد می شود که تحقیق در مورد آزمودنی هایی غیر از محیط مطالعه مورد توجه قرار گرفته و مقایسه بر روی سایر مشاغل هم مورد توجه باشد. تکرار تحقیق به این صورت می تواند در اطمینان بخشی به یافته، تاکید بر تاثیر عاملها و به کار گیری مطمئن یافته ها مورد تاکید باشد.
با اینکه پرسشنامه ها و ابزارهای مورد استفاده از اعتبار و سندیت لازم برخوردار می باشد ولی هنجار آن در جامعه مورد مطالعه و در بین پرستاران صورت نگرفته است لذا توصیه می شود تا پژوهش اعتبار یابی و هنجاریابی به صورت کار پژوهشی اجرا گردد تا مورد استفاده آیندگان قرار گیرد.
تاثیر روشهای روان درمانی مختلف در کاهش فرسودگی شغلی و ارتقای بهزیستی روان شناختی افراد از جمله مواردی است که می تواند در ارتقای کارائی افراد و پرستاران نقش داشته باشد لذا در جهت جلوگیری از تاثیرات سوء فرسودگی در کاهش کارائی و در جهت جلوگیری از کاهش کیفیت های زندگی، روشهای درمانی مختلف در درمان فرسودگی مورد توجه قرار گیرد. اجرای مداخلات آزمایشی می تواند در کاستن از بار منفی این سندرم کمک کننده باشد.
-۴-۳- عوامل موثر بر فرسودگی شغلی
پیچیده و چند بعدی بودن فرسودگی شغلی نشان از این دارد که عوامل و مولفه های زیادی در بوجود آوردن آن دخیل هستند و لازم است تا این سازه از همه ابعاد مورد بررسی قرار گیرد. در تعدادی از متون مورد استفاده در تحقیق حاضر عوامل زیر به عنوان عاملهای موثر بر فرسودگی مطرح شده است:
– افراد با شخصیت وسواسی- اجباری.
– کارکنانی که بیشتر خود را وقف کار کرده اند.
– افراد کمال گرا که در کار خود جدی تر هستند.
– افراد دارای تیپA.
– افرادی که در گروه سنی ۳۹-۳۰قرار دارند.
– مدیران زن در مقایسه با مدیران مرد فرسودگی بیشتری را نشان می دهند.
– فراد مجرد و مطلقه در مقایسه با افراد متاهل احتمال بروز افسردگی عاطفی بیشتری دارند.
در نوشته ها و متون مختلف معمولا این علل و عوامل را در سه دسته فردی، بین فردی و سازمانی دسته بندی کرده اند چرا که بعضی از عوامل کاملا فردی چون شخصیت یا اختلاف بین افراد و یا مسائل مرتبط با سازمان در این موارد دخالت دارند. در زیر این عوامل در سه دسته معرفی می شوند:
۲-۴-۳-۱- عوامل فردی
فشارها و مشکلات زندگی شخصی، تعارضات زناشویی، مشکلات محیط کار، کمبود اعتماد به نفس، آماده نبودن برای انجام وظایف محوله، نداشتن قاطعیت کافی برای نه گفتن، عدم آشنایی با مهارتهای زندگی، عدم پذیرش نتایج کارهای خود، داشتن شخصیت تیپA تعدادی دیگر از عوامل مرتبط فردی فرسودگی می باشد(ساعتچی، ۱۳۷۶؛ شفیع ابادی، ۱۳۹۱).
۲-۴-۳-۲- عوامل بین فردی
عدم دریافت پاسخ مثبت، قدردانی نشدن وتشویق نشدن، بی اعتمادی به مدیر، حمایت نشدن از سوی مدیر، عدم درآمد کافی، کار با ارباب رجوع مشکل ساز و. . . تعدادی دیگر از عوامل موثر بر فرسودگی شغلی می باشند که در ارتباط بین افراد روی می دهند(ساعتچی، ۱۳۷۶؛ شفیع ابادی، ۱۳۹۱).
۲-۴-۳-۳- عوامل سازمانی
سازمانها معمولا در شرایطی قرار دارند که در یک لحظه واحد با افراد مختلفی سروکار دارند و لذا تامین نیازهای همه این افراد احتمالا مقدور نبوده و یا شاید بعضی از سازمانها شرایط انسانی را نمی توانند لحاظ نمایند. لذا تعدادی از عاملهای سازمانی می توانند در نقش محرک یا ماشه چکان ابتلا به این بیماری باشند. ناتوانی در انجام کار های یکنواخت، نداشتن فرصت برای بروز ابتکار و خلاقیت، مبهم بودن وظایف اجرایی، اداره نامناسب سازمان توسط مدیر، حجم کاری زیاد، بی توجهی سازمان به رفاه کارمند، تبعیض بین کارکنان، خواسته های ضد و نقیض(ساعتچی، ۱۳۷۶؛ شفیع ابادی، ۱۳۹۱).
۲-۴-۴- علائم و نشانه های فرسودگی شغلی
فرسودگی نتیجه ای از یک استرس مدت دار و طولانی در محیط های کار می باشد به طوری که کارگر یا کارمند به طور مناسب مورد توجه و تائید قرار نگرفته و درمان نشده است و به صورت خستگی عاطفی، مسخ شخصیت و احساس کاهش کارائی شخصی مشخص می گردد. بی خوابی، بی قراری، زودرنجی، خستگی، مشکلات تنفسی، فشار خون بالا، تب شدید و هم چنین فرسودگی شغلی از جمله آثار استرس می باشد و به نظر می رسد شرایط کاری سخت، احساس ناتوانی در اختیار داشتن کار، احساس کمال جویی و کامل گرا بودن، داشتن انتظارات بیشتر از کار از جمله عاملهای موثر در بروز فرسودگی می باشد(مهداد، ۱۳۸۹).
نشانه ها و علائم مرتبط با فرسودگی به طور آهسته و آرام شروع شده و به مرور حالت مزمن پیدا می کند. این حالتها در چند بعد و حیطه اصلی قابل بررسی و توجه است:
۱-علائم روانی و عاطفی مثل اضطراب، خشم، تحریک پذیری و بی حوصلگی، کاهش اعتماد به نفس، ناتوانی به ادامه کار، بی انگیزگی.
۲-علائم نگرشی شامل ایجاد احساس بد بینی به اطرافیان، کاهش حس همدلی، احساس بیگانگی نسبت به دیگران، بی اعتمادی به سرپرست.
۳-علائم رفتاری و اجتماعی شامل پرخاشگری، کم حرفی و گوشه گیری، عدم انعطاف پذیری، کاهش فعالیت های تفریحی، افزایش مشکل با همکاران.
۴-علائم جسمانی یا روان تنی مثل سردرد، بیمای های قلبی و عروقی، پر فشاری خون، تغییر عادات خواب، اختلالات خوردن، سرماخوردگی های مکرر، حساسیت ها و بیماری های پوستی.
۵-علائم سازمانی مثل کاهش رسیدگی به خواسته های ارباب رجوع، افزایش غیبت از محیط کار، افزایش موارد تخلف، افزایش میزان اسیب دیدگی و سوانح.
اضافه می شود که این علائم و نشانه ها در مشاغل خدماتی و یاری رسان بیش از سایر مشاغل دیده می شود. پزشکان، پرستاران بخش های مختلف بیمارستان، روان درمانگران، مددکاران، شاغلین مراکز نگهبانی و. . . بیش از دیگران این علائم را نشان می دهند به طور کلی فرسودگی نتیجه ای از یک استرس مدت دار و طولانی در محیط های کار می باشد به طوری که کارگر یا کارمند به طور مناسب مورد توجه و تائید قرار نگرفته و درمان نشده است و به صورت خستگی عاطفی، مسخ شخصیت و احساس کاهش کارائی شخصی مشخص می گردد. این سه حالت روان شناختی در تعریفی که توسط ماسلاچ از این واژه ارائه شده است به عنوان ابعاد فرسودگی شغلی معرفی شده است که در بخش بعدی این ابعاد معرفی می شود.