دانلود نمونه سوالات پیام نور
برای خرید کتاب جامعه شناسی سازمانها آرین قلی پور از کتابخانه های معتبر اقدام نمایید.
قسمتی از کتاب جامعه شناسی سازمانها آرین قلی پور
فصل اول:کلیات و مفاهیم
تعریف جامعه و جامعه شناسی
واژه «جامعه» معانی متعددی دارد ولی در «جامعه شناسی» دلالت بر افرادی که توسط الگوهای تعاملی، نهادها و ابزارهای کنترل اجتماعی مشترک، با هم پیوند خورده و هویت خاصی یافته اند. در واقع انسان فطرتاً به گونهای آفریده شده که تمایل به حضور در اجتماع دارد به عبارتی زندگی در جامعه برای انسان امری ضروری است. بنابراین جامعه شناسی به عنوان یکی از رشته های علوم اجتماعی به مطالعه علمی و نظام مند جنبه های متفاوت زندگی اجتماعی انسان می پردازد.
پیدایش جامعه شناسی
آگوست کنت ۱۷۹۸ – ۱۸۵۷ اولین کسی بود که اصطلاح جامعه شناسی را به کار برد و در طبقه بندی وی از علوم، جامعه شناسی، ملکه یا مادر علوم نامیده می شد. وی معتقد بود که اصول و قواعد پذیرفته شده در علوم طبیعی در جامعه شناسی نیز قابلیت کاربرد دارد بنابراین از عنوان «فیزیک اجتماعی» استفاده کرد. مراحل سه گانهای که وی برای تبیین فراگرد رشد جوامع بشر مطرح کرده است عبارتند از:
۱- مرحله چند خدایی یا خرافی و افسانه ای: در این مرحله وقایع به عوامل ماورالطبیعی نسبت داده میشد و اعتقاد بر این بود که طبیعت و جهان را خدایان متعدد که هرکدام مظهر نیرویی هستند اراده می کنند. در این مرحله رواج باورهای خرافی، سحر و جادو بسیار است.
۲- مرحله مابعدالطبیعه یا تجریدی: مرحله تشریح وقایع است بر مبنای حدسها و گمانهای اثبات نشده در مورد نظم جهان و امور هستی. در این مرحله تحلیل پدیده ها به صورت فلسفی و کلی است.
۳- مرحله علمی یا اثباتی: در این مرحله علم باوری، جستجوگری و کشف قوانین حاکم بر طبیعت اهمیت می یابد.
به نظر کنت سه مرحله از شناخت که در بالا ذکر شد به ترتیب با سه نوع جامعه که در ادامه بیان می شود مطابقت دارد:
۱- جامعه نظامی: جامعه ای اقتدار طلب، استبدادی و انسجام یافته بر اساس سلسله مراتب که در آن برای رؤسای سیاسی قدرتی کامل فراهم می کند و بر مبنای خانواده شکل می گیرد.
۲- جامعه قانونگذاران: در این جامعه قدرت روحانی (مذهبی) تضعیف و قدرت دنیوی (مدنی) افزایش یافته، مفهوم دولت در آن شکل می گیرد و بر مبنای ملت شکل می گیرد.
۳-جامعه صنعتی)در این جامعه رونق دانش و صنعت تغییری اساسی در وضع سازمان اجتماعی و در اذهان افراد به وجود می آورد و بر محور صنعت و تولید صنعتی شکل می گیرد.
کنت اعتقاد قوی به تقسیم کار در سطح سازمانی و جامعه داشت البته نه به طور وسیعی که آدام اسمیت مطرح کرده بود.
هربرت اسپنسر ۱۹۰۳ – ۱۸۲۰ جامعه را همانند یک ارگانیزم زنده مدنظر قرار داد و از یافته های علم زیست شناسی برای تحلیل مسائل اجتماعی بهره گرفت و تمایل وافری به تحلیل مقوله تکامل اجتماعی داشت؛ چنانکه گویی تحت تأثیر مفروضات داروین بوده است. وی افزایش پیچیدگی جوامع را ناشی از افزایش تقسیم کار میان اجزای آن می داند. همچنین اسپنسر مخالف سوسیالیسم و طرفدار سرسخت لیبرالیسم اقتصادی است و دو نوع جامعه نظامی و صنعتی را از هم متمایز می کند:
۱- در جامعه نظامی کارکرد تولیدی تابع کارکرد نظامی است ولی در جامعه صنعتی کارکرد نظامی تابع کارکرد تولیدی است.
۲- در جامعه نظامی جامعه به شیوه ارتش سازمان می یابد و اداره می شود و شدیداً متمرکز و کاملاً مبتنی بر سلسله مراتب است ولی در جامعه صنعتی ارتش به یکی از ساخت های جامعه تبدیل می شود و اقتدار سیاسی به حداقل می رسد.
در ضمن اسپنسر سه نوع سیستم نگهداری، توزیع و تنظیمی را از هم متمایز می کند که هر چقدر این سیستمها متمایزتر شوند، تقسیم کار در آنها بیشتر و در نتیجه به هماهنگی بیشتر نیاز خواهد بود.
